Submitted by
khcn
on
Tên tác giả
Nguyễn Thị Hà
Thuộc giải thưởng KHCN
Địa chỉ
Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Giang
Thuyết minh tóm tắt
Tính cấp thiết
Ngày nay, vấn đề ô nhiễm môi trường do chăn nuôi đang được cả thế giới và trong nước ngày càng quan tâm, tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng nặng nề nhất là khu vực nông thôn do chăn nuôi gia súc, gia cầm phát triển mạnh trong mấy năm gần đây và các biện pháp xử lý chất thải chăn nuôi chưa được áp dụng triệt để. Để góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường do chất thải chăn nuôi gây ra, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và phát triển chăn nuôi bền vững thì việc áp dụng công nghệ chăn nuôi sinh thái hết sức có ý nghĩa và cần thiết. Trước yêu cầu đó, tác giả đã thực hiện công trình “Nhân rộng mô hình làm đệm lót sinh thái trong chăn nuôi gia súc, gia cầm”.
Thành tựu chủ yếu
Quy trình kỹ thuật:
- Diện tích, vật liệu xây dựng và cấu trúc chuồng: diện tích chuồng nuôi thích hợp khoảng 20m2 , số đầu lợn thích hợp là 10-15 con. Cấu trúc chuồng hở, nền không láng xi măng; máng ăn và vòi uống nước tự động đặt ở 2 phía đối nhau giúp lợn vận động làm đảo trộn chất độn lợi cho lên men; máng ăn cao hơn bề mặt độn lót khoảng 20cm, xây máng hứng nước dưới vòi nước tự động để tránh nước chảy vào độn lót.
- Thiết kế độn lót lên men: Có 3 loại: (i) loại độn lót dưới mặt đất: đào sâu xuống dưới đất đạt độ sâu bằng độ dày của độn lót; (ii) loại độn lót nửa dưới mặt đất: Đào xuống dưới đất chỉ cần độ sâu bằng 1 nửa độ dầy của độn lót; (iii) loại độn lót nổi trên mặt đất: xây tường bao cao hơn độ dày của độn lót (có thể đục lỗ với đường kính lỗ là 5cm, khoảng cách giữa các lỗ là 50cm).
Độ dầy độn lót chuồng: độ dầy độn lót chuồng là 50cm- 60cm, tùy theo mùa cho phù hợp; độ dầy của độn lót chuồng thường giảm thấp do bị nén xuống khi lên men nên khi làm mới thường người ta tăng thêm độ dầy 20% (cần chú ý bổ sung đệm lót hàng năm nếu bị sụt giảm độ cao.
- Nguyên liệu: Tốt nhất là mùn cưa, trấu, vở lạc, lõi ngô nghiền,…có kích thước 3-5mm.
- Cách làm độn lót cho 20m2 chuồng nuôi có độ dầy 50cm: (i) chế 200 lít dịch lên men gồm: 2 kg Chế phẩm men BALASA + 20 kg bột ngô (cám gạo) + 200lít nước sạch, đậy kín để lên men (vào mùa hè để khoảng 1ngày, mùa đông để 2 ngày); (ii) xử lí bột ngô: lấy 2 lít dịch lên men đã làm trước đó + 1 kg chế phẩm BALASA N01 5 kg cám bột ngô, xoa cho ẩm đều để khoảng 5-7 giờ trước khi làm độn lót; (iii) mùn cưa, thêm trấu đủ độ dày 50cm.
- Các bước làm đệm lót: Bước 1, rải lớp mùn cưa (trấu) dầy 25cm, dùng vòi phun nước sạch phun như mưa cho đến khi đạt độ ẩm 40% . Trong khi phun dùng cào để đảo mùn cưa ẩm đều và làm phằng mặt. Nếu dùng 50% là trấu thì rải lớp trấu xuống dưới rải lớp mùn cưa lên trên; Bước 2, tưới đều 100 lít dịch lên men, sau đó rải 1 phần bột ngô (cám gạo) có trong dịch lên men lên trên mặt lớp mùn cưa; Bước 3, tiếp tục rải lớp mùn cưa dầy 25 cm lên trên, dùng vòi phun nước sạch phun lên bề mặt cho đến khi độ ẩm đạt 20% (trong quá trình phun phải dùng cào đảo cho đều). Rải cám bột ngô đã xử lí lên trên mặt lớp mùn cưa đã xử lí; Bước 4, tưới đều 100 lít dịch lên men còn lại lên lớp mùn cưa sau đó rắc đều hết phần bột ngô còn lại lên mặt lớp mùn cưa. Lấy tay xoa đều, đậy kín toàn bộ bề mặt bằng bạt hoặc nilon. Để lên men khoảng 2- 3 ngày thì có thể thả lợn.
Tính mới: Đây là một công trình khoa học ứng dụng lần đầu tiên trên địa bàn tỉnh Bắc Giang được nghiên cứu bài bản, đầy đủ, có hệ thống và khá toàn diện về xử lý chất thải chăn nuôi gia súc, gia cầm cụ thể trên vật nuôi gà, lợn tạo môi trường trong sạch. Đây là một giải pháp cải thiện môi trường trang trại chăn nuôi gia súc, gia cầm cần thiết, đáp ứng được xu thế phát triển và bảo vệ môi trường.
Khả năng áp dụng: Kết quả công trình hiện vẫn duy trì ứng dụng rộng rãi vào thực tế tại các hộ chăn nuôi gà của Yên Thế. Kết quả của dự án đã được nhiều địa phương tham khảo (kế thừa) đối với các công trình nghiên cứu khác.
Hiệu quả kinh tế, xã hội: Công nghệ làm đệm lót sinh học ức chế và tiêu diệt sự phát triển của hệ sinh vật có hại, khống chế sự lên men sinh khí hôi thối; giữ ấm cho vật nuôi. Ngoài những lợi ích trên, giải pháp còn giúp giảm tỷ lệ vật nuôi mắc bệnh đường ruột và hô hấp từ 50 - 70%; giảm chi phí điện, nước và công chăm sóc, ít tiêu tốn thức ăn, chất lượng thịt ngon hơn so với chăn nuôi theo phương pháp truyền thống. Ứng dụng công nghệ sinh học vào xử lý chất thải chăn nuôi góp phần rất lớn vào bảo vệ môi trường, đặc biệt là tránh các ô nhiễm thứ cấp do động vật trung gian truyền bệnh gây ra; tăng hiệu quả kinh tế, giảm được chi phí về thuốc thú ý, công lao động, điện sưởi ấm cho gà và điện để vệ sinh chuồng trại cho lợn,...giảm chi phí thuê nhân công ủ phân và công lao động do phải ủ phân. Góp phần mở ra một hướng chăn nuôi mới, góp phần nâng cao thu nhập cải thiện cuộc sống của người dân.
Địa chỉ ứng dụng của công trình
Kết quả của công trình hiện nay đang được áp dụng tại các huyện Yên Thế, Tân Yên và một số địa phương trong tỉnh
Ngày nay, vấn đề ô nhiễm môi trường do chăn nuôi đang được cả thế giới và trong nước ngày càng quan tâm, tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng nặng nề nhất là khu vực nông thôn do chăn nuôi gia súc, gia cầm phát triển mạnh trong mấy năm gần đây và các biện pháp xử lý chất thải chăn nuôi chưa được áp dụng triệt để. Để góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường do chất thải chăn nuôi gây ra, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và phát triển chăn nuôi bền vững thì việc áp dụng công nghệ chăn nuôi sinh thái hết sức có ý nghĩa và cần thiết. Trước yêu cầu đó, tác giả đã thực hiện công trình “Nhân rộng mô hình làm đệm lót sinh thái trong chăn nuôi gia súc, gia cầm”.
Thành tựu chủ yếu
Quy trình kỹ thuật:
- Diện tích, vật liệu xây dựng và cấu trúc chuồng: diện tích chuồng nuôi thích hợp khoảng 20m2 , số đầu lợn thích hợp là 10-15 con. Cấu trúc chuồng hở, nền không láng xi măng; máng ăn và vòi uống nước tự động đặt ở 2 phía đối nhau giúp lợn vận động làm đảo trộn chất độn lợi cho lên men; máng ăn cao hơn bề mặt độn lót khoảng 20cm, xây máng hứng nước dưới vòi nước tự động để tránh nước chảy vào độn lót.
- Thiết kế độn lót lên men: Có 3 loại: (i) loại độn lót dưới mặt đất: đào sâu xuống dưới đất đạt độ sâu bằng độ dày của độn lót; (ii) loại độn lót nửa dưới mặt đất: Đào xuống dưới đất chỉ cần độ sâu bằng 1 nửa độ dầy của độn lót; (iii) loại độn lót nổi trên mặt đất: xây tường bao cao hơn độ dày của độn lót (có thể đục lỗ với đường kính lỗ là 5cm, khoảng cách giữa các lỗ là 50cm).
Độ dầy độn lót chuồng: độ dầy độn lót chuồng là 50cm- 60cm, tùy theo mùa cho phù hợp; độ dầy của độn lót chuồng thường giảm thấp do bị nén xuống khi lên men nên khi làm mới thường người ta tăng thêm độ dầy 20% (cần chú ý bổ sung đệm lót hàng năm nếu bị sụt giảm độ cao.
- Nguyên liệu: Tốt nhất là mùn cưa, trấu, vở lạc, lõi ngô nghiền,…có kích thước 3-5mm.
- Cách làm độn lót cho 20m2 chuồng nuôi có độ dầy 50cm: (i) chế 200 lít dịch lên men gồm: 2 kg Chế phẩm men BALASA + 20 kg bột ngô (cám gạo) + 200lít nước sạch, đậy kín để lên men (vào mùa hè để khoảng 1ngày, mùa đông để 2 ngày); (ii) xử lí bột ngô: lấy 2 lít dịch lên men đã làm trước đó + 1 kg chế phẩm BALASA N01 5 kg cám bột ngô, xoa cho ẩm đều để khoảng 5-7 giờ trước khi làm độn lót; (iii) mùn cưa, thêm trấu đủ độ dày 50cm.
- Các bước làm đệm lót: Bước 1, rải lớp mùn cưa (trấu) dầy 25cm, dùng vòi phun nước sạch phun như mưa cho đến khi đạt độ ẩm 40% . Trong khi phun dùng cào để đảo mùn cưa ẩm đều và làm phằng mặt. Nếu dùng 50% là trấu thì rải lớp trấu xuống dưới rải lớp mùn cưa lên trên; Bước 2, tưới đều 100 lít dịch lên men, sau đó rải 1 phần bột ngô (cám gạo) có trong dịch lên men lên trên mặt lớp mùn cưa; Bước 3, tiếp tục rải lớp mùn cưa dầy 25 cm lên trên, dùng vòi phun nước sạch phun lên bề mặt cho đến khi độ ẩm đạt 20% (trong quá trình phun phải dùng cào đảo cho đều). Rải cám bột ngô đã xử lí lên trên mặt lớp mùn cưa đã xử lí; Bước 4, tưới đều 100 lít dịch lên men còn lại lên lớp mùn cưa sau đó rắc đều hết phần bột ngô còn lại lên mặt lớp mùn cưa. Lấy tay xoa đều, đậy kín toàn bộ bề mặt bằng bạt hoặc nilon. Để lên men khoảng 2- 3 ngày thì có thể thả lợn.
Tính mới: Đây là một công trình khoa học ứng dụng lần đầu tiên trên địa bàn tỉnh Bắc Giang được nghiên cứu bài bản, đầy đủ, có hệ thống và khá toàn diện về xử lý chất thải chăn nuôi gia súc, gia cầm cụ thể trên vật nuôi gà, lợn tạo môi trường trong sạch. Đây là một giải pháp cải thiện môi trường trang trại chăn nuôi gia súc, gia cầm cần thiết, đáp ứng được xu thế phát triển và bảo vệ môi trường.
Khả năng áp dụng: Kết quả công trình hiện vẫn duy trì ứng dụng rộng rãi vào thực tế tại các hộ chăn nuôi gà của Yên Thế. Kết quả của dự án đã được nhiều địa phương tham khảo (kế thừa) đối với các công trình nghiên cứu khác.
Hiệu quả kinh tế, xã hội: Công nghệ làm đệm lót sinh học ức chế và tiêu diệt sự phát triển của hệ sinh vật có hại, khống chế sự lên men sinh khí hôi thối; giữ ấm cho vật nuôi. Ngoài những lợi ích trên, giải pháp còn giúp giảm tỷ lệ vật nuôi mắc bệnh đường ruột và hô hấp từ 50 - 70%; giảm chi phí điện, nước và công chăm sóc, ít tiêu tốn thức ăn, chất lượng thịt ngon hơn so với chăn nuôi theo phương pháp truyền thống. Ứng dụng công nghệ sinh học vào xử lý chất thải chăn nuôi góp phần rất lớn vào bảo vệ môi trường, đặc biệt là tránh các ô nhiễm thứ cấp do động vật trung gian truyền bệnh gây ra; tăng hiệu quả kinh tế, giảm được chi phí về thuốc thú ý, công lao động, điện sưởi ấm cho gà và điện để vệ sinh chuồng trại cho lợn,...giảm chi phí thuê nhân công ủ phân và công lao động do phải ủ phân. Góp phần mở ra một hướng chăn nuôi mới, góp phần nâng cao thu nhập cải thiện cuộc sống của người dân.
Địa chỉ ứng dụng của công trình
Kết quả của công trình hiện nay đang được áp dụng tại các huyện Yên Thế, Tân Yên và một số địa phương trong tỉnh
Đạt giải Tỉnh
Giải nhì