Submitted by
khcn
on
Thuộc giải thưởng KHCN
Địa chỉ
Trường THPT Ngô Sĩ Liên; Sở GD&ĐT
Nhóm tác giả
Lê Văn Lực
Đặng T. Minh Thu
Lưu Hải An
Thuyết minh tóm tắt
Tính cấp thiết
Trong thời đại khoa học kĩ thuật phát triển nhanh chóng như hiện nay, đứng trước cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, nhà trường dù tốt đến mấy cũng không thể đáp ứng hết nhu cầu học tập của người học cũng như đòi hỏi ngày càng cao của đời sống xã hội. Vì vậy, bồi dưỡng năng lực tự học cho học sinh khi còn đang ngồi trên ghế nhà trường phổ thông là một công việc có vị trí rất quan trọng. Chỉ có tự học, tự bồi đắp tri thức bằng nhiều con đường, nhiều cách thức khác nhau mỗi học sinh mới có thể bù đắp được những thiếu khuyết về tri thức, về đời sống xã hội.
Ngày 04/11/2013 tại Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI đã ban hành Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục. Nghị quyết chỉ rõ: "Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời".
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Bắc Giang, chưa có công trình nào nghiên cứu đầy đủ về tự học dành cho học sinh trung học phổ thông, cũng như chỉ ra các giải pháp nâng cao năng lực tự học cho học sinh. Hệ thống tài liệu tham khảo rất phong phú. Tuy nhiên, các tài liệu viết không có sự hệ thống đầy đủ và chính lý do đó khiến cho việc tự học của học sinh gặp nhiều khó khăn.
Xuất phát từ những lý do trên, nhóm tác giả đã thực hiện công trình nghiên cứu: "Nghiên cứu nâng cao năng lực tự học cho học sinh lớp 10 thông qua chuyên đề môn Toán học, Vật Lý, Hóa học".
Thành tựu chủ yếu
(e thấy phần tính khoa học này dài quá)Tính khoa học: đề tài được nghiên cứu một cách khoa học củng cố thêm lí luận về dạy - học theo hướng tự học, đặc biệt ở bậc trung học phổ thông trên địa bàn tỉnh Bắc Giang; xây dựng quy trình đồng bộ giúp giáo viên và học sinh nâng cao năng lực dạy và học theo hướng tự học; nghiên cứu 5 nhóm giải pháp đồng bộ để nâng cao năng lực tự học cho học sinh trung học phổ thông.
Tính mới: Đề tài nghiên cứu hoàn toàn mới ở tỉnh Bắc Giang Các tài liệu hiện có trên phạm vi cả nước chủ yếu đề cập đến vấn đề về tự học đối với bậc đại học, không đề cập đến vấn đề tự học bậc trung học phổ thông. Tiếp thu những cơ sở lí luận đã có, công trình tập trung làm sáng tỏ lí luận về tự học ở bậc trung học phổ thông, đặc biệt trên địa bàn tỉnh Bắc Giang.
Khả năng áp dụng
Kết quả nghiên cứu đã được áp dụng ở một số trường THPT trên toàn tỉnh Bắc Giang bắt đầu từ tháng 8 năm 2018, trong đó có một số trường tham gia ngay từ giai đoạn thực nghiệm của đề tài, gồm: THPT Lạng Giang số 1, THPT Tân Yên 1, THPT Yên Dũng 1, THPT Việt Yên 1, THPT Thái Thuận và THPT Ngô Sĩ Liên. Ngoài ra, tác giả công trình đã chủ động trong việc phổ biến kết quả đề tài đến nhiều trường THPT trên địa bàn. Trong năm học 2019-2020, dịch Covid – 19 đã ảnh hưởng rất lớn đến đời sống xã hội trong đó có ngành giáo dục, trường THPT Ngô Sĩ Liên đã hướng dẫn công tác ôn tập, tự học của học sinh được nhà trường đặc biệt quan tâm. Đây là thời điểm cho thấy rất rõ hiệu quả của đề tài. Học sinh của nhà trường hoàn toàn chủ động trong việc ôn bài, tự đọc bài và làm bài trước thông qua hệ thống học liệu. Trong hai đợt nghỉ (tháng 2, 5 năm 2020), nhà trường đã triển khai 3 đợt cho học sinh tự kiểm tra, đánh giá trên Viettel Study. Học sinh làm bài tại nhà trên máy tính hoặc thiết bị thông minh. Tỉ lệ học sinh tham gia đạt 98,3%.
Hiệu quả:
Về khoa học: Trang bị được kỹ năng tự học, tự tìm kiếm tài liệu cho học sinh; học sinh chủ động trong việc tìm hiểu, chiếm lĩnh tri thức. Đề tài đã xây dựng một hệ thống học liệu khoa học, khác biệt, mới gồm: Tài liệu chuyên đề, vở luyện đề và ngân hàng đề của 3 bộ môn Toán học, Vật lí, Hóa học lớp 10 bám sát khung chương trình hiện hành, tóm tắt được kiến thức cần nhớ, phân dạng bài tập đầy đủ, các ví dụ minh họa, tăng dần độ khó. Học sinh có thể tự kiểm tra quá trình tự học thông qua bài kiểm tra cuối chương và các đề tổng hợp qua mạng internet. Ngoài ra còn có các tài liệu 9 môn thi THPT quốc gia và của các khối lớp 11, 12. Xây dựng được quy trình giúp giáo viên và học sinh nâng dần năng lực tự học. Xác định 03 bước và 5 giải pháp. Nội dung nghiên cứu phù hợp với chủ trương đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo hiện nay theo Nghị quyết 29-NQ/TW của Ban Chấp hành TW Đảng khóa XI.
Về kinh tế, xã hội: Công trình giúp giảm chi phí xã hội cho việc học thêm của học sinh; giảm thời gian tra cứu, tìm tài liệu, giảm kinh phí mua tài liệu do kết quả nghiên cứu của đề tài được công bố và đưa lên ứng dụng Viettel Study với tài khoản được cấp miễn phí nên có thể khai tác tài liệu miễn phí. Góp phần giảm tình trạng học thêm của học sinh nhưng vẫn đảm bảo tài liệu học tập; nâng cao tính tự chủ cho việc tự học của học sinh; học sinh có thêm thời gian trang bị thêm kỹ năng sống cho cá nhân. Đặc biệt trong bối cảnh dịch Covid hiện nay thì khai thác tài liệu để học tập qua internet là một xu hướng.
Địa chỉ ứng dụng
Trường THPT Ngô Sĩ Liên, một số trường THPT trên trong và ngoài tỉnh
Trong thời đại khoa học kĩ thuật phát triển nhanh chóng như hiện nay, đứng trước cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, nhà trường dù tốt đến mấy cũng không thể đáp ứng hết nhu cầu học tập của người học cũng như đòi hỏi ngày càng cao của đời sống xã hội. Vì vậy, bồi dưỡng năng lực tự học cho học sinh khi còn đang ngồi trên ghế nhà trường phổ thông là một công việc có vị trí rất quan trọng. Chỉ có tự học, tự bồi đắp tri thức bằng nhiều con đường, nhiều cách thức khác nhau mỗi học sinh mới có thể bù đắp được những thiếu khuyết về tri thức, về đời sống xã hội.
Ngày 04/11/2013 tại Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI đã ban hành Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục. Nghị quyết chỉ rõ: "Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời".
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Bắc Giang, chưa có công trình nào nghiên cứu đầy đủ về tự học dành cho học sinh trung học phổ thông, cũng như chỉ ra các giải pháp nâng cao năng lực tự học cho học sinh. Hệ thống tài liệu tham khảo rất phong phú. Tuy nhiên, các tài liệu viết không có sự hệ thống đầy đủ và chính lý do đó khiến cho việc tự học của học sinh gặp nhiều khó khăn.
Xuất phát từ những lý do trên, nhóm tác giả đã thực hiện công trình nghiên cứu: "Nghiên cứu nâng cao năng lực tự học cho học sinh lớp 10 thông qua chuyên đề môn Toán học, Vật Lý, Hóa học".
Thành tựu chủ yếu
(e thấy phần tính khoa học này dài quá)Tính khoa học: đề tài được nghiên cứu một cách khoa học củng cố thêm lí luận về dạy - học theo hướng tự học, đặc biệt ở bậc trung học phổ thông trên địa bàn tỉnh Bắc Giang; xây dựng quy trình đồng bộ giúp giáo viên và học sinh nâng cao năng lực dạy và học theo hướng tự học; nghiên cứu 5 nhóm giải pháp đồng bộ để nâng cao năng lực tự học cho học sinh trung học phổ thông.
Tính mới: Đề tài nghiên cứu hoàn toàn mới ở tỉnh Bắc Giang Các tài liệu hiện có trên phạm vi cả nước chủ yếu đề cập đến vấn đề về tự học đối với bậc đại học, không đề cập đến vấn đề tự học bậc trung học phổ thông. Tiếp thu những cơ sở lí luận đã có, công trình tập trung làm sáng tỏ lí luận về tự học ở bậc trung học phổ thông, đặc biệt trên địa bàn tỉnh Bắc Giang.
Khả năng áp dụng
Kết quả nghiên cứu đã được áp dụng ở một số trường THPT trên toàn tỉnh Bắc Giang bắt đầu từ tháng 8 năm 2018, trong đó có một số trường tham gia ngay từ giai đoạn thực nghiệm của đề tài, gồm: THPT Lạng Giang số 1, THPT Tân Yên 1, THPT Yên Dũng 1, THPT Việt Yên 1, THPT Thái Thuận và THPT Ngô Sĩ Liên. Ngoài ra, tác giả công trình đã chủ động trong việc phổ biến kết quả đề tài đến nhiều trường THPT trên địa bàn. Trong năm học 2019-2020, dịch Covid – 19 đã ảnh hưởng rất lớn đến đời sống xã hội trong đó có ngành giáo dục, trường THPT Ngô Sĩ Liên đã hướng dẫn công tác ôn tập, tự học của học sinh được nhà trường đặc biệt quan tâm. Đây là thời điểm cho thấy rất rõ hiệu quả của đề tài. Học sinh của nhà trường hoàn toàn chủ động trong việc ôn bài, tự đọc bài và làm bài trước thông qua hệ thống học liệu. Trong hai đợt nghỉ (tháng 2, 5 năm 2020), nhà trường đã triển khai 3 đợt cho học sinh tự kiểm tra, đánh giá trên Viettel Study. Học sinh làm bài tại nhà trên máy tính hoặc thiết bị thông minh. Tỉ lệ học sinh tham gia đạt 98,3%.
Hiệu quả:
Về khoa học: Trang bị được kỹ năng tự học, tự tìm kiếm tài liệu cho học sinh; học sinh chủ động trong việc tìm hiểu, chiếm lĩnh tri thức. Đề tài đã xây dựng một hệ thống học liệu khoa học, khác biệt, mới gồm: Tài liệu chuyên đề, vở luyện đề và ngân hàng đề của 3 bộ môn Toán học, Vật lí, Hóa học lớp 10 bám sát khung chương trình hiện hành, tóm tắt được kiến thức cần nhớ, phân dạng bài tập đầy đủ, các ví dụ minh họa, tăng dần độ khó. Học sinh có thể tự kiểm tra quá trình tự học thông qua bài kiểm tra cuối chương và các đề tổng hợp qua mạng internet. Ngoài ra còn có các tài liệu 9 môn thi THPT quốc gia và của các khối lớp 11, 12. Xây dựng được quy trình giúp giáo viên và học sinh nâng dần năng lực tự học. Xác định 03 bước và 5 giải pháp. Nội dung nghiên cứu phù hợp với chủ trương đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo hiện nay theo Nghị quyết 29-NQ/TW của Ban Chấp hành TW Đảng khóa XI.
Về kinh tế, xã hội: Công trình giúp giảm chi phí xã hội cho việc học thêm của học sinh; giảm thời gian tra cứu, tìm tài liệu, giảm kinh phí mua tài liệu do kết quả nghiên cứu của đề tài được công bố và đưa lên ứng dụng Viettel Study với tài khoản được cấp miễn phí nên có thể khai tác tài liệu miễn phí. Góp phần giảm tình trạng học thêm của học sinh nhưng vẫn đảm bảo tài liệu học tập; nâng cao tính tự chủ cho việc tự học của học sinh; học sinh có thêm thời gian trang bị thêm kỹ năng sống cho cá nhân. Đặc biệt trong bối cảnh dịch Covid hiện nay thì khai thác tài liệu để học tập qua internet là một xu hướng.
Địa chỉ ứng dụng
Trường THPT Ngô Sĩ Liên, một số trường THPT trên trong và ngoài tỉnh
Đạt giải Tỉnh
Giải ba